De Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk

De schuttersgilden in Brabant zijn in een aantal kringen ondergebracht. De namen van deze kringen zijn ontleend aan het gebied waar de kring gevormd is. Op dit moment bestaan in Brabant, onder de Noordbrabantse Federatie van Schuttersgilden (NBFS), de volgende kringen:

  • Kring Land van Cuijk >
  • Kring Baronie en Markiezaat >
  • Kring Kempenland >
  • Kring Het Kwartier van Oirschot >
  • Kring Maasland >
  • Kring Peelland >

Groeningen is aangesloten bij de Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk. Deze kring omvat ruwweg het gebied dat ligt tussen de plaatsen Cuijk, Ravenstein, Zeeland en Overloon

Bovendien zijn bij deze kring gilden uit Noord-Limburg aangesloten, alsmede het Groot Gaesbeeker Gilde of Sint Aechten Schuttersgilde uit Soest (Utrecht) en het Sint Georgius Gilde uit Heumen (Gelderland). De onderstaande gilden zijn momenteel aangesloten bij de Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk:

Aijen – Gilde Sint Antonius Abt en Sint Agatha >
Beers – Sint Anthoniusgilde >
Beugen – Sint Antonius, Sint Sebastianus en Heilig Sacramentsgilde >
Blitterswijck – Sint Antonius Abt Gilde
Boxmeer – Heilig Bloedsgilde >
Cuijk – Gilde Sint Antonius en Martinus >
Escharen – Sint Antonius Abt Gilde >
Gassel – Schuttersgilde Sint Jan >
Geijsteren – Koninklijk Sint Willibrordusgilde >
Gennep – Sint Martinusgilde >
Grave – Gilde Cloveniers of Schutterye tot Grave >
Groeningen – Sint Anthonius en Sint Nicolaasgilde >
Haps – Sint Nicolaasgilde >
Heijen – Sint Dionysiusgilde >
Heumen – Sint Georgius Gilde >
Holthees – Onze Lieve Vrouwe Gilde
Huisseling – Sint Lambertusgilde
Linden – Sint Antonius en Mariagilde
Maashees – Sint Joris en Sint Anthoniusgilde
Milsbeek – Sint Lambertusgilde >
Mook – Schuttersgilde Sint Antonius Abt >
Oeffelt – Gilde Salvator Mundi >
Oploo – Sint Matthiasgilde >
Overloon – Sint Theobaldusgilde >
Ravenstein – Sint Barbara Gilde >
Sambeek – Sint Anthoniusgilde >
Sint Hubert – Sint Barbaragilde >
St. Anthonis – Gilde van het Heilig Sacrament des Altaars en Sint Antonius Abt >
Soest – Groot Gaesbeeker Gilde of Sint Aechten Schuttersgilde >
Vianen – Sint Sebastianusgilde >
Well – Sint Antoniusgilde >
Zeeland – Sint Jacobusgilde >

Aan het begin van de dertiger jaren van de vorige eeuw was te zien dat de schuttersgilden in het Land van Cuijk langzaam in verval raakte. Om dit tegen te gaan werd er op 29 november 1933 in Boxmeer een vergadering belegd en op deze vergadering werd officieel besloten de “Bond van Schuttersgilden Land van Cuijk” op te richten

Op dit moment werd er een definitief bestuur gekozen en er werd een bescheiden reglement vastgelegd dat het hoogst nodige regelde. Er traden toen uit de volgende plaatsen schuttersgilden toe als lid van de Bond: Sint Agatha, Sint Anthonis, Beers, Beugen, Boxmeer, Escharen, Gassel, Groeningen, Haps, Holthees, Sint Hubert, (Groot) Linden, Mill, Oeffelt, Oploo, Ravenstein, Sambeek, Vianen en Vierlingsbeek. Het beschermheerschap van de nieuwe bond werd door de Commissaris der Koningin in Noord-Brabant op zich genomen. Op 1 juni 2008 is in Boxmeer met een groots gildejubileum het 75 jarig bestaan van de Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk gevierd.

Het doel

De Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk is een verbond van schuttersgilden met als doel, in gezamenlijk overleg en gemeenschappelijke besluitvorming, de nu bestaande schuttersgilden afzonderlijk en het gildewezen in het algemeen in stand te houden

De kring wil dit doen in de geest en de tradities van de Brabantse gilden, zoals in de bedoeling heeft gelegen van de oprichters en stichters van de schuttersgilden, namelijk in broederschap. Deze broederschap is van oudsher gebaseerd op de Heilige Schrift en dus nauw verbonden met de Rooms-Katholieke Kerk. De hoofdtaak van de kring is het stimuleren en begeleiden van alle activiteiten die leiden tot het uitdragen van de gilde-idealen door de gildebroeders binnen de schuttersgilden. Ook het stimuleren en begeleiden van activiteiten in andere kringen behoort tot de taak, dit ter versterking van het gildewezen in het algemeen. Om deze hoofdtaak gestalte te geven voert de kring de volgende taken uit:

  • Het begeleiden van de bij de kring aangesloten schuttersgilden, vooral in organisatorisch opzicht;
  • Het leggen van contacten naar en het samenwerken met de geestelijk en wereldlijke overheid;
  • Het leggen van contacten naar en het uitwisselen van gegevens met andere kringen. Dit vooral met betrekking tot het houden van wedstrijden tijdens de gildedagen;
  • Het houden van gildebijeenkomsten in de kring zoals: landjuwelen, vrije- en kringgildedagen en andere gildemanifestaties met de daaraan gepaard gaande organisatorische begeleiding;
  • Het organiseren van gildedemonstraties, om zoveel mogelijk mensen kennis te laten nemen van de gildetradities en hen zodoende te stimuleren om zelf actief deel te nemen;
  • Het houden van studiebijeenkomsten, vergaderingen en tentoonstellingen met hetzelfde doel als onder het vorige punt;
  • Het nieuw leven inblazen en daarna begeleiden van zogenaamde “slapende” gilden, zodat deze weer actief meedoen in kringverband;
  • Het in archieven brengen en bestuderen van alles wat betrekking heeft op het gildewezen, zowel binnen de kring als daarbuiten of dit te laten doen;
  • Het publiceren of doen publiceren van door studie verworven kennis.

Ondanks de bemoeienissen van de kring blijft elk aangesloten schuttersgilde autonoom, met z’n eigen statuten, reglementen en tradities. Om het hierboven beschreven doel te bereiken en om leiding te geven aan de kring is een bestuur gevormd dat bestaat uit een voorzitter, een secretaris, een vice-voorzitter, een gildedag-secretaris en een drietal bestuursleden. Voor de organisatie van de wedstrijden die tijdens gildedagen worden gehouden, is binnen de kring een aantal commissies gevormd. Het gaat hier om commissies voor trommen en bazuinblazen, vendelen, standaardrijden, geweerschieten, kruisboogschieten en een commissie voor studie, archief en tentoonstellingen (SAT commissie). Bovendien is er een redactiecommissie die zorgdraagt voor de uitgave van federatieblad “De Gildetrom”.

Het Kringwapen

Het wapen van de Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk (hieronder afgebeeld) is gebaseerd op het wapen van Cuijk. Deze bestaat uit een gouden schild met twee dwarsbalken in keel en acht merletten in keel. De merletten verwijzen naar de eendekuikens van Cuijk en volgens heraldisch gebruik worden deze merletten afgebeeld zonder snaveltjes en pootjes. Het kringwapen is hiernaast voorzien van een hartschild van zilver, met daarin in het zwart een afbeelding van een kruisboog. Het kringwapen is goedgekeurd door de Hoge Raad van Adel. Deze instantie geeft de Koningin advies omtrent het verlenen van wapens aan onder andere gemeenten, waterschappen en krijgsmachtonderdelen. De officiële omschrijving door de Hoge Raad van Adel luidt als volgt:

In goud twee dwarsbalken van keel, vergezeld van acht merletten van hetzelfde, zoomsgewijze geplaatst; een hartschild van zilver, beladen met een kruisboog van sabel

Bij gilden was het gebruikelijk om bij de oprichting een patroonheilige als schutspatroon te kiezen. In tijden waarin het geloof een zeer belangrijke plaats innam, zochten de gilden bescherming bij een dergelijke patroonheilige.

De patroon van de Kring van Schuttersgilden Land van Cuijk is de heilige Sint Jozef

De heilige evangeliën vertellen ons dat Sint Jozef uit het geslacht van David was en dat zijn vader Jacob heette. Hij was tevens de bruidegom van de maagd Maria en men hield hem voor de vader van Jezus. Toen hij verloofd was met Maria hoorde hij dat zij zwanger was. Om schande te voorkomen wilde hij vervolgens in stilte van haar scheiden. Een engel des Heren maakte hem echter duidelijk dat Maria ontvangen had van de Heilige Geest. In het evangelie wordt Sint Jozef ook genoemd in verband met de lange reis van Nazareth naar Bethlehem en bij de aanbidding van de herders na de geboorte van Jezus. Toen Jozef te weten kwam dat Herodes het kind zocht te doden, organiseerde Jozef de tocht naar het verre Egypte. Jozef keerde terug naar Palestina toen Herodes kort na de vlucht was gestorven en was opgevolgd door zijn zoon Archelaus. Ook als vader vinden we Sint Josef verschillende malen terug in het evangelie.
Sint Jozef wordt in het evangelie ‘de rechtvaardige’ genoemd en enkele van zijn deugden waren zijn geloof, zijn gehoorzaamheid en zijn zelfverloochening. Toen Jezus volwassen was en zijn openbare leven begon, werd Sint Jozef niet meer genoemd. Volgens Johannes moet hij tijdens het leven van Christus zijn overleden en is hij dus gestorven in aanwezigheid van vrouw en kind.

Sint Jozef wordt vereerd op 19 maart (Sint Jozefdag). In 1870 verklaarde Paus Pius IX de heilige Sint Jozef tot patroon van de gehele Rooms-Katholieke Kerk

Sint Jozef wordt onder andere gezien als patroon tegen de woningnood en als patroon voor reizigers, bannelingen, timmerlieden en alle andere soorten van houtbewerkers. Hij wordt onder andere afgebeeld als timmerman met bijl en zaag, als peetvader van Jezus, als de uitverkorene met wandelstok of bloeiende amandelstaf en vaak met een lelie (als symbool van kuisheid).